Pomysł na stworzenie stowarzyszenia narodził się w sierpniu 2019 roku w ogrodzie domu Małgorzaty Nyczki – Pisarskiej. Od śmierci rodziców długo myślała jak ocalić ich spuściznę a przede wszystkim udostępnić ją mieszkańcom Szczecina i Pomorza Zachodniego. Kilka obrazów rodziców: Mariana Nyczki i Grażyny Harmacińskiej – Nyczki jest w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie, Ksiażnicy Pomorskiej oraz w zbiorach prywatnych kolekcjonerów. Jednak większość obrazów pozostaje nadal w zbiorach rodziny i oprócz niej nikt ich nie ogląda. Małgorzata postanowiła (wraz z dwoma swoimi koleżankami - Heleną Kwiatkowską i Marią Łopuch) założyć stowarzyszenie, którego celem będzie promocja sztuki szczecińskich malarzy tworzących w drugiej połowie XX wieku, w tym malarstwa rodziców. Istotnym celem jego działalności będzie także szeroko pojęta edukacja młodzieży. Stowarzyszenie SZTUKA – PROMOCJA – EDUKACJA powstało w Szczecinie w ostatnich dniach września b.r. i zostało zarejestrowane w Urzędzie Miasta Szczecin.

Na początek wystawa

Założycielki nowopowstałego stowarzyszenia zabrały się do pracy. Postanowiły zorganizować wystawę malarstwa w jednej z prestiżowych szczecińskich galerii. Przyjazna i przychylna ich planom okazała się Galeria Kapitańska pani Ireny Dawid - Osiny. Okazało się, że pomiędzy własnymi zaplanowanymi znacznie wcześniej ekspozycjami właścicielka galerii bez wahania i co najważniejsze pro bono „przytuliła” projekt Stowarzyszenia, współorganizując z nim wystawę prac szczecińskich malarzy. Patronat medialny objęło Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej „Pomorze Zachodnie”.

Małgrzata Nyczka - Pisarska

 Wydrukowano piękne zaproszenia autorstwa Jacka Fijałkowksiego, a wystawie nadano nazwę „Niezapomniani”. Wernisaż odbył się 8 listopada b.r. i zgromadził wielu gości. Byli wśród nich malarze, dziennikarze, miłośnicy malarstwa. – Trzy energiczne kobiety zawiązały stowarzyszenie, by ocalić i promować sztukę jaką tworzono w Szczecinie przez pół wieku. Można śmiało powiedzieć, że jej twórcy stworzyli podwaliny pod szkolnictwo artystyczne Szczecina i regionu, mam na myśli szczególnie Liceum Plastyczne i Akademię Sztuki w Szczecinie. Gratuluję koleżankom pomysłu. Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej takie inicjatywy wspomaga i otacza opieką, bo nikt dotychczas tego nie promował - wyjaśniała Anna Kolmer, przewodnicząca SDRP „Pomorze Zachodnie”. Natomiast Małgorzata Nyczka – Pisarska dziękowała wszystkim za współpracę i poświęcony czas przy organizacji wystawy, bowiem całe przedsięwzięcie to efekt „skrzyknięcia się” grupy przyjaciół i entuzjastów malarstwa oraz pomocy dyrekcji Książnicy Pomorskiej jak też właścicielki Galerii Kapitańskiej.

Niezapomniani …po latach

Widzowie oglądali i podziwiali 38 prac 25 – ciu autorów: Aleksandra Bogdana (1929- 2009), Święto Morza, niedatowany, olej/płótno, Krystyny Bogdan (1931-1992), Baszta, 1986, akwarela/papier i bez tytułu, 1980, akwarela – papier, Danuty Brzozowskiej – Wojciechowskiej (1928-2005), Kompozycja taszystowska, ok. 1960, linoryt/papier, Jerzego Brzozowskiego (1924-1995), Widok, 1980, olej/płótno i Zatoka, 1982, olej/płótno, Tomasza Burasiewicza (1943-2008), Martwa natura, niedatowany, olej/płótno, Jerzego Chimiaka (1946-2010), Kulisy, 1983, olej/płótno, Tadeusza Eysymonta (1924-1991), Zbroje II, 1985, akryl, płótno i Zbroje, lata 70. technika mieszana , Jerzego Gumieli (1961-2010), Wodospady porywających kontemplacji i ulatujących koncepcji , 1989, olej/akryl/płótno, Janusza Stanisława Janowskiego (1940-1993), Morze Balijskie, 1985, olej/akryl/gesso/ płótno i Morze Beauforta, 1986, olej/akryl/gesso/ płótno, Erazma Kalwaryjskiego (1943-2009), Odlot, 1987, olej/płótno, Romualda Klimczewskiego (1934-2018), Impresje morskie II, niedatowany, olej/płótno , Janiny Kosińskiej – Brzozowskiej (1826-2003), Figury w zieleni, 1977, olej/płótno, Donata Króla (1943-2002), Brzeg, ok. 1982, technika mieszana/pilśnią, Wieńczysława Mazusia(1929-1996), Przemoc, 1962, drzeworyt barwny/papier, Łukasza Niewisiewicza (1912-1984), Mrówki Afryki , niedatowany, olej/płótno, Portowe impresje, po 1965, olej/płótno i Hiroszima, niedatowany, technika enkaustyczna, dykta, Mirosława Purczyńskiego (1932-1995), Portret, 1961, olej/płótno, Guido Recka (1919-1981), Lajkonik, niedatowany, tempera/papier i Zielona cyrkówka, 1971, olej/płótno, Tadeusza Sienkiewicza (1941-1999), Helios, 1981, olej/płótno, Edmunda Witkowskiego (1930-1983), Kompozycja zielona, las, 1958, olej/płótno, Jana Zdarewicz (1929-?), Trzy ptaki, niedatowany, linoryt/bibułka japońska, Grażyny Harmacińskiej - Nyczki (1926-2017), Przystań-Szczecin, 1968, olej, płótno, Domy nad kanałem, 1968, olej, płótno, Laka pod Zagórowem, 1968, olej, płótno, Janiny Matysik (1922-1996), Portret Grażyny Harmacinskiej-Nyczki, ok. 1960, olej/płótno, Mariana Nyczki (1925-1986), Spotkanie czwartkowe, 1968, linoryt, papier i Port II, 1970, linoryt, papier, Henryka Osten-Ostachiewicza (1911-1974), Holownik, olej, płyta pilśniowa i Przyszły wilk morski, 1950, olej, płótno, Joanny Spychalskiej (1930-1995), Rzatka, 1968, olej/płótno, Ziemowita Szumana (1901-1976), z cyklu Świat podwodny, 1971, olej/płótno i Kompozycję, 1967/69, olej/płótno. Zgromadzone na wystawie prace, pochodziły w dużej czesci z zasobów Książnicy Pomorskiej oraz ze zbiorów prywatnych m.in. rodziny Nyczków, Osten – Ostachiewiczów i Panstwa Łopuch.

Maria Łopuch

Skąd przybyli i co po sobie zostawili

 „Już w 1945 roku osiedli w Szczecinie malarze z różnych stron, wykształceni w przedwojennych uczelniach, od Krakowa, Warszawy i Wilna po Paryż i Zurich, reprezentowali najczęściej nurt realistyczny lub kolorystyczny, a zafascynowani nowym miejscem, tworzyli widoki miasta, rzeki, portowych nabrzeży. Ta nieliczna grupa gwałtownie powiększyła się w początkach lat pięćdziesiątych za sprawą kilkunastu osiadłych w mieście młodych absolwentów uczelni w Sopocie (grupa sopocka) i ich rówieśników z szkół artystycznych Krakowa, Warszawy, Torunia. Przywieźli oni nie tylko entuzjazm i energię, ale też różnorodne style w mniejszym lub większym stopniu związane z malarską awangardą: kubizmem, fowizmem, abstrakcją, surrealizmem. Ich malarski świat niepomiernie się poszerzył, a szczecińska sztuka wzbogaciła. Większość tych artystycznych przybyszów pozostała w Szczecinie na całe życie. Z biegiem lat dołączali do nich młodsi, wnosząc nowe idee, jakimi był w latach siedemdziesiątych powrót do malarstwa figuratywnego czy realizmu w nowej wersji. Stowarzyszenie Sztuka-Promocja-Edukacja chce przypomnieć twórców tych lat“ - napisała w zaproszeniu na wernisaż, historyk sztuki, krytyk sztuki, autorka książek o zabytkach Szczecina Maria Łopuch.

goście wernisażu wystawy "Niezapomniani"

Po wystawie prace zdemontowano, wypożyczone wróciły do Książnicy Pomorskiej i prywatnych kolekcjonerów, a większość starannie opakowana została umieszczona w
pracowni i mieszkaniu przy ul. Grodzkiej, gdzie dawniej mieszkali i tworzyli Marian Nyczka oraz Grażyna Harmacińska - Nyczka, a teraz żyje ich córka Małgorzata Nyczka – Pisarska.

Następnym projektem Stowarzyszenia SZTUKA – PROMOCJA – EDUKACJA będzie kolejna ekspozycja szczecińskich malarzy tworzących w drugim półwieczu XX wieku. Wystawa zostanie zorganizowana najprawdopodobniej na przełomie kwietnia i maja 2020, wspólnie ze Związkiem Polskich Artystów Plastyków w ich szczecińskiej „Galerii Kierat” przy Końskim Kieracie.

Tekst: H. Kwiatkowska
Foto: M.Czasnojć